بین صرافی‌های غیرمتمرکزی که تو اتریوم ایجاد شدن قطعاً محبوب‌ترینشون Uniswap هست. این صرافی به کاربرای اتریوم کمک می‌کنه توکن‌های خودشون رو بدون واسطه خرید و فروش کنند. وقتی یه صرافی بدون اینکه شخص ثالثی رو وارد معامله بکنه اون رو انجام بده یعنی دنبال رانت اقتصادی نیست. البته باید برای نبود شخص ثالث هم چاره‌ای پیدا کرد و Uniswap قراردادهای هوشمند رو پیشنهاد می‌کنه. در مورد قراردادهای هوشمند تو این محتوا همین قدر بدونین که یه مدل الگوریتم هستند که شرایط یه قرارداد رو بین خریدار و فروشنده از قبل معین کردن. یعنی وقتی دو طرف قراره معامله خودشون رو طبق این قرارداد انجام بدن شرایط اون رو قبول کردن. این رو هم بدونین که قراردادهای هوشمند اتوماتیک اجرا میشن.

Uniswap چطور کار میکنه؟

Uniswap یه صرافی منبع بازه. بعد از طراحی یونی سواپ DEXهای زیادی به وجود اومدن که پسوند swap داشتن. یعنی عملاً اونا یه کپی از کد منبع اصلی Uniswap بودن. تفاوت اصلی اونا با یونی سواپ اصلی تو رابط کاربری گرافیکی‌شونه و توپیشنهادات و موقعیت یابی هم تمایزایی با هم دارن. شاید عجیب‌ترین کپی یونی سواپ، Sushiswap باشه که به حمله خون آشام ملقب شده. یعنی این کپی سعی می‌کنه نقدینگی رو از پروتکل اصلی یونی سواپ دور بکنه. به هر حال اگه بخواهیم در مورد نوع عملکرد یونی سواپ حرف بزنیم باید بگیم که اون یه مدل بازارساز خودکاره که روی سیستم AMM تکیه می‌کنه و سعی داره مدل کتاب باز سنتی رو حذف کنه. مدل کتاب باز چون مشکل نقدینگی داشته بین صرافی‌های DEX طرفدار زیادی نداره ولی AMM با استخر نقدینگی که ارائه می‌کنه تونسته محبوبیت بیشتری پیدا کنه.

یونی سواپ با چه روشی مشکل نقدینگی رو برطرف کرده؟

گفتیم که Uniswap یه راهکار ویژه برای حل مشکل نقدینگی بقیه صرافی‌ها ارائه کرده. تو این صرافی یه پروتکل نقدینگی وجود داره که افراد رو تشویق می‌کنه پول‌هاشون رو با هم توی صندوق به اشتراک بزارن. پولایی که تو این صندوق جمع میشه بعداً برای اجرای همه معاملات کاربرا استفاده می‌شه. هر توکنی که توی این صرافی وجود داشته باشه صندوق مخصوص خودش رو داره و کاربرا می‌تونن تو اون مشارکت داشته باشند. قیمت توکن‌ها هم بر اساس الگوریتم‌های ریاضی که توسط رایانه اجرا میشه محاسبه می‌شه. به این ترتیب دیگه خریدارا یا فروشنده‌ها مجبور نیستن برای انجام معامله خودشون منتظر طرف دیگه‌ای باشند. عوضش اونا می‌تونن معاملات خودشون رو فوراً با قیمت مشخصی انجام بدن. به شرط اینکه نقدینگی کافی تو استخر توکن مورد نظرشون وجود داشته باشه.

چطور از Uniswap استفاده کنیم؟

برای اینکه بتونین از Uniswap استفاده کنین، باید چند تا مرحله رو پشت سر بزارین. بهتره با این مراحل دقیق‌تر آشنا بشین تا سریع‌تر بتونین تو این صرافی فعال بشین:

تو مرحله اول باید سراغ برنامه Uniswap که تو سایت app.Uniswap.Org هست برین. این برنامه توسط Uniswap Labs میزبانی و نگهداری میشه.
تو مرحله دوم باید کیف پول اتریومی خودتون رو به پلتفرم وصل کنید. کیف پول‌های مختلفی تو دنیا هستن که می‌تونین برای این کار از اونا استفاده کنید. از جمله این کیف پولا می‌تونیم به Uniswap Wallet Metamask, Coinbase Wallet, و WalletConnect اشاره کنیم. وقتی کیف پول خودتون رو وصل کردید حالا موقعشه که شبکه خودتون رو انتخاب کنین. این شبکه می‌تونه یکی از گزینه‌های اتریوم، Polygon، Arbitrum، Optimism و... باشه.
مرحله سوم وقتی شروع میشه که بخواین وارد معاملات توکن‌های خودتون بشین. تو این مرحله بعد از اینکه از اتصال کیف پول مطمئن شدین باید توکن‌های معاملاتی خودتون رو پیدا کنین. طیف وسیعی از توکن‌ها تو این صرافی وجود دارند که می‌تونین سراغ اونا برین. البته قبل از انتخاب هر توکن شما باید تحقیق کاملی کرده باشین و بدون آشنایی توصیه می‌کنیم هیچ اقدامی نکنین.
تو مرحله چهارم باید مبلغ مورد نظر خودتون برای معامله رو وارد کنید. این امکان برای شما وجود داره که توکن‌ها رو با هم بر اساس ارزشی که دارند مبادله کنین. البته شما برای انجام معامله باید هزینه شبکه رو هم پرداخت کنید.
برای مرحله پنجم باید معامله رو بررسی کرده و اون رو تایید کنید. البته بهتره اینجوری بگیم که سیستم یونی سواپ بهترین قیمت رو پیدا می‌کنه و به طور خودکار معامله رو انجام میده. تنها کاری که شما باید انجام بدین تایید کاریه که سیستم این صرافی اون رو انجام داده.
بعد از اینکه کارهای شما تمام شد حالا وقت اون می‌رسه که شبکه اتریوم تراکنش شما رو پردازش کنه. معمولا این پردازش خیلی سریع و تو چند ثانیه انجام میشه اما اگه ترافیکی تو شبکه وجود داشته باشه ممکنه بیشتر هم طول بکشه. پس اگه کمی معطل شدین زیاد نگران نباشین و فقط به شبکه اتریوم اعتماد کنین.

استفاده از یونی سواپ چه مزایایی داره؟

صرافی‌های غیرمتمرکز مثل Uniswap رو اگه با صرافی‌های متمرکز سنتی مقایسه کنیم می‌فهمیم که مزایای اونا بیشتره. برای اینکه مقایسه دقیق‌تری داشته باشیم، مزایای یونی سواپ رو با هم بررسی می‌کنیم:

تمرکز زدایی: بزرگترین مزیت یونی سواپ غیرمتمرکز بودن اونه. پروتکل این شبکه روی یک سیستم غیرمتمرکز تنظیم شده و هیچ ناظر قدرتمندی روی اون وجود نداره. تمرکز زدایی باعث میشه پروتکل یونی سواپ براساس قراردادهای هوشمند عمل کنه تا هیچکس نتونه قوانین اون رو تغییر بده. از طرفی دارایی‌هایی که توی این سیستم قرار می‌گیرن همیشه در اختیار کاربر هستن و هیچ شخص ثالثی نمی‌تونه از اونا سوء استفاده کنه.
شفافیت: یونی سواپ شفافیت فوق العاده بهتری نسبت به بقیه صرافی‌ها داره. نه تنها همه کدها تو این سیستم منبع باز و تو دسترسمون هستند بلکه همه قراردادهای هوشمند و تراکنش‌ها توی دفتر کل شفاف و تغییر ناپذیر ثبت میشه. هر معامله‌گری می‌تونه به این تراکنش دسترسی داشته باشه و وضعیت شفافیت و پاسخگویی اونا رو بررسی کنه و نهایتاً اون‌ها رو تایید کنه.
نقدینگی: صرافی یونی سواپ نقدینگی بسیار خوبی برای کاربرای خودش ارائه میده. تو این صرافی هر کسی می‌تونه نقدینگی خودشو به یه استخر تزریق کنه و امکان انجام معاملات رو راحت‌تر کنه.
دسترسی: مزیت بعدی که یونی سواپ داره دسترسی هست که به کاربراش میده تا با اون بتونن توکن‌های مختلف رو معامله کنن. تو این صرافی هر کسی می‌تونه هر توکنی رو که دوست داره معامله کنه یا بازاری برای اون ایجاد کنه. یعنی عملاً تو این صرافی طیف وسیع‌تری از ارزهای دیجیتال ارائه می‌شه.

کار کردن با Uniswap چه چالش‌هایی داره؟

فعالیت تو UniSwap بدون چالش هم نیست. اگه می‌خواین تو این صرافی به موفقیت برسین و تصمیم‌های مالی‌تون عاقبت خوشی داشته باشن بهتره اول با ریسک‌هایی که یونی سواپ داره آشنا بشین. ‌مهم‌ترین خطرات موجود تو این سیستم رو با هم بررسی می‌کنیم:

اولین خطری که فعالیت تو این صرافی برای معامله‌گر داره اسمش Slippage هست. لغزش می‌تونه سرمایه شما رو با ضرر مواجه کنه و به همین خاطر باید تو انتخاب استخرها برای سرمایه‌گذاری دقت زیادی داشته باشین. این اتفاق معمولاً وقتی رقم می‌خوره که استخرها وضعیت نامتعادلی داشته باشن. پس بهتره استخرهایی رو انتخاب کنین که تو سال‌های گذشته عملکرد موفق‌تری داشتن و با ثبات بودن.
درسته که قراردادهای هوشمند مزیت‌های زیادی برای معامله‌گرا دارن ولی می‌تونن چند تا ایراد هم داشته باشن. این قراردادها بدون عیب نیستند و ممکنه باعث ضرر و زیان معامله‌گر بشن. از اونجایی که هسته تو همچین صرافی‌هایی وابسته به این قراردادهاست احتمال اینکه پلتفرم هدف افرادی قرار بگیره که می‌خوان به پروتکل یونیساپ نفوذ کنند زیاده. این موضوع باعث میشه امنیت این شبکه تهدید بشه.
مورد دیگه‌ای که هم مزیت این صرافی بوده و هم الان می‌خوایم بگیم به نوعی چالش محسوب میشه برای کاربرا، غیرمتمرکز بودن یونی سواپ هست. اینکه نهاد ناظری روی صرافی وجود نداشته باشه درسته باعث میشه معاملات اون هارمونیک بشن و تحلیل‌های کاربر دقیق‌تر باشه ولی احتمال کلاهبرداری رو هم خیلی بالا می‌بره. بهتره معاملاتی که تو این صرافی ثبت می‌کنیم رو با نهایت دقت انجام بدین.

UNI چیه؟

یونی توکن حاکمیتی صرافی UniSwap هست. در واقع انرژی که یونی سواپ می‌تونه با اون کار بکنه UNI نام داره. کاربرای کریپتوکارنسی هر وقت بخوان تو پلتفرم معاملاتی خودشون کار کنن باید هزینه کمی برای خرید UNI بپردازن. این رو به عنوان پرداخت نقدینگی می‌شناسن و تضمین می‌کنه که فروشنده‌های کافی برای توکن UNI تو هر زمان وجود دارند که مایل به فروش دارایی خودشون باشند. به عنوان یه نشونه حاکمیتی UNI اجازه رو به کاربرای خودش می‌ده که تو حاکمیت یونی سواپ مشارکت داشته باشن. یعنی کاربرایی که UNI داشته باشند می‌تونن در مورد شرایط پلتفرم یونی سواپ نظر خودشون رو اعمال کنن. به نوعی میشه گفت اونا حق رای دارند و تو دموکراسی‌ها می‌تونن نظر خودشون رو بدن. از طرفی میشه UNI رو به عنوان جفت معاملاتی پایه استفاده کرد. یعنی اگه کسی دنبال خرید های UNI برای ETH باشه می‌تونه این کار رو از طریق جفت ارز UNI/ETH انجام بده.

تو Uniswap چه امکاناتی وجود داره؟

UniSwap برای اینکه استفاده از امکانات خودش رو راحت کنه اونا رو تو چند تا سرویس تقسیم بندی کرده. پس برای کار کردن با این صرافی ناگزیرین که سرویس‌های اون رو بشناسین. با اونا بیشتر آشنا می‌شیم:

Swap: تو این سرویس کاربرا می‌تونن مبادله توکن‌های مورد نظر خودشون رو انجام بدن. لیستی در اختیار اون‌ها قرار می‌گیره که توکن‌های مختلف توش وجود داره و اگه توکنی هم وجود نداشت، میشه با آدرس قرارداد هوشمندش اون رو اضافه کرد. کارمزد مربوط به معامله هر توکن هم تو قسمت مربوط به خودش مشخص شده.
Tokens: تو این قسمت می‌تونید وضعیت توکن‌هایی که تو صرافی یونی سواپ وجود داره رو مشاهده کنید. اطلاعاتی که نمایش داده میشه مربوط به جزئیات توکن‌هاست. یعنی قیمت، تغییرات قیمت، ارزش کل قفل شده و حجم معاملات یه توکن رو نشون میده.
NFT: سرویس NFT خدمت جدیدیه که یونی سواپ ارائه می‌کنه. طبیعیه که از طریق این سرویس شما می‌تونین خرید و فروش NFTها رو انجام بدین.
Pool: تو این قسمت کاربرا می‌تونن نسبت به تامین نقدینگی حساب خودشون اقدام کنن. البته اگه اونا معامله فعالی هم داشته باشن تو همین قسمت مشخص میشه. اگه بخواید آمار و ارقام مربوط به معاملات خودتون یا بقیه توکن‌ها رو مشاهده کنین تو این قسمت باید سراغ گزینه Top Pools برین.

کارمزدهای یونی سواپ چجوریه؟

قطعاً یکی از چیزهایی که برای کاربرا مهمه دونستن این موضوعه که کارمزد فعالیت تو UniSwap چقدره. اول باید این رو بگیم که تو این صرافی بخشی از کارمزد مربوط به پلتفرمی که انتخاب می‌کنید میشه و بخش دیگش هم مربوط به هزینه گس شبکه است. یعنی اگه معامله رو شبکه اتریوم انجام بشه هزینه‌اش رو باید پرداخت کنید. البته اگه از راهکارهای لایه دو اتریوم مثل پالیگان استفاده کنید ممکنه این هزینه کمتر هم بشه. مورد دیگه‌ای که روی کارمزدها اثر داره اینه که از کدوم ورژن یونی سواپ استفاده کنین. اگه سراغ ورژن دوم برید باید برای تمام استخرها ۰.۳٪ کارمزد بدین اما تو ورژن سوم این مقدار تو ۳ سطح کارمزدی ۰.۰۵٪، ۰.۳٪ و ۱٪ تقسیم بندی میشه.

برای معامله استیبل کوین‌ها هم تو این صرافی معمولاً اکثر کاربرا کارمزد ۰.۰۵٪ رو انتخاب می‌کنند. البته خوبه این رو بدونین که هیچ کدوم از این کارمزدها تو صرافی یونی سواپ پایدار نیستن. هر کدوم از کاربرای این شبکه می‌تونن پیشنهاد خودشون رو برای تغییر کارمزدها ارائه کنن و در صورتی که اون پیشنهاد رای بیاره قانون مربوط به کارمزدها تغییر می‌کنه. مثلاً خوبه بدونین که به خاطر یه پروپوزال کارمزد ۰.۰۱٪ هم به این صرافی اضافه شد. با توجه به چیزی که گفتیم بهتره وقتی با این صرافی کار می‌کنین انعطاف داشته باشین و برای هر شرایطی خودتون رو آماده کنین.

آینده Uniswap چجوریه؟

تا اینجا سعی کردیم UniSwap رو به بهترین شکلی که میشه خدمتتون معرفی کنیم. البته قطعاً برای شناخت این صرافی و استفاده از اون خودتون باید مطالب خیلی بیشتری رو بخونین تا بتونین نسبت بهش آگاهی بیشتری پیدا کنین. در مورد آینده این صرافی و هر پلتفرم دیگه‌ای تو دنیای کریپتوکارنسی هیچکس نمی‌تونه قاطعانه حرف بزنه. دلیلشم مشخصه و اینه که از عمر کل دنیای ارز دیجیتال هنوز دو دهه نمی‌گذره. با این وجود این رو باید بگیم که این صرافی بین بقیه صرافی‌ها محبوبیت بیشتری داره و با توجه به خدماتی که ارائه می‌کنه به نظر می‌رسه آینده درخشانی داشته باشه.

برای ایرانی‌ها هم به نظر می‌رسه کار کردن با یونی سواپ نسبت به بقیه صرافی‌ها راحت‌تر باشه. البته باید یه نکته رو در مورد کار کردن ایرانی‌ها با این صرافی خدمتتون بگیم. همونطور که بقیه صرافی‌های دنیای کریپتوکارنسی متاسفانه کشور ما رو تحریم کردن، این صرافی هم خدمات خودش رو به طور مستقیم در اختیار ایرانی‌ها قرار نمی‌ده. برای اینکه بخواید از خدمات این صرافی استفاده کنید باید از طریق یه آی پی خارجی اقدام کنید. یعنی راحت‌تر بگم باید سراغ فیلترشکن و وی پی ان برید.

نحوه کار با UniSwap