 

یکی از اصطلاحات مهمی که احتمالاً شما هم اون رو شنیدید، قرارداد هوشمند (Smart Contract) هست. قراردادهای هوشمند به برنامههایی گفته میشه که روی بلاکچینها اجرا م

<p>&nbsp;</p>
<blockquote>
<p>یکی از اصطلاحات مهمی که احتمالاً شما هم اون رو شنیدید، قرارداد هوشمند (Smart Contract) هست. قراردادهای هوشمند به برنامه&zwnj;هایی گفته میشه که روی بلاکچین&zwnj;ها اجرا میشن و برای اجرا نیازی به دخالت شخص ثالث ندارن. راحت&zwnj;تر بگم این قراردادها به طور خودکار شرایطی که تو اون&zwnj;ها وجود داره رو اجرایی می&zwnj;کنن. قراردادهای هوشمند کاربردهای وسیعی دارن و برای تبادل پول، ارائه خدمات یا تغییرات اطلاعات مورد استفاده قرار می&zwnj;گیرن. البته از این قرارداد میشه برای حفاظت از حریم خصوصی هم کمک گرفت. مثلاً میشه شرایطی رو وضع کرد که طبق اون برای پاسخ دادن به درخواست&zwnj;های خاص اطلاعات حفاظت شده به صورت انتخابی جدا بشن و در اختیار کاربر قرار بگیرن.</p>
</blockquote>
<h2><strong>فرآیند استفاده از قرارداد هوشمند چطوریه؟</strong></h2>
<p>قرارداد هوشمند بر اساس یه گزارش شرطی ساده یعنی اگر...آنگاه... که روی کدهای بلاکچین نوشته میشه کار می&zwnj;کنه. طبق این کد، کامپیوترها زمانی طبق قرارداد کار می&zwnj;کنن که شرایط تعیین شده به مرحله اجرا رسیده باشه. کارایی که اونا می&zwnj;تونن انجام بدن چیزایی مثل آزاد کردن پول، ثبت نام خودرو، ارسال هشدار یا صدور بلیطه. بعد از اینکه هر تراکنش قراردادهای هوشمند تکمیل بشه، بلاکچین اونا به روز میشه و فقط کسایی که مجوز داشته باشن می&zwnj;تونن نتایج رو مشاهده کنن.&nbsp;</p>
<p>اینم باید بگیم در مورد تعداد شروطی که میشه تو یه قرارداد هوشمند تعیین کرد هیچ محدودیتی وجود نداره. به همین خاطر توصیه میشه دو طرف یه قرارداد هوشمند تا جایی که می&zwnj;تونن شرایط مورد نظر خودشون رو تو قرارداد مشخص کنند تا برای حل اختلافات احتمالی چارچوب مناسبی داشته باشن.</p>
<h2><strong>چرا از قراردادهای هوشمند استفاده کنیم؟</strong></h2>
<p>قراردادهای هوشمند به دلایل مختلف میتونن برای شما مفید باشن. مزایای زیادی برای این قراردادها تا الان عنوان شده. بد نیست بعضی از ویژگی&zwnj;های مثبت این قراردادها رو با هم بررسی کنیم:</p>
<ul>
<li>سرعت و دقت: اولین ویژگی مثبت قراردادهای هوشمند سرعت و دقت اون&zwnj;هاست. این قراردادها بعد از اینکه اولین شرط محقق بشه سریع اجرا میشن و به صورت خودکار عمل می&zwnj;کنن. از طرفی چون قراردادهای هوشمند دیجیتالی هستن نیاز به هیچ کاغذی برای پردازش اون&zwnj;ها نیست و طبیعیه که نیازی هم به بررسی خطاهای انسانی صرف بشه.</li>
<li>شفافیت: قراردادهای هوشمند به توسط شخص ثالث مدیریت نمیشن و همین موضوع کمک کرده سوابق رمزگذاری تراکنش&zwnj;های مربوط به اون&zwnj;ها اشتراک گذاشته بشه. این موضوع کمک میکنه تا قراردادهای هوشمند شفافیت بسیار خوبی داشته باشن و اطلاعات موجود تو اون&zwnj;ها به خاطر منافع شخصی تغییر داده نشه.&nbsp;</li>
<li>امنیت: ویژگی مهم قراردادهای هوشمند اینه که تراکنش&zwnj;هاش رمزگذاری میشه. تراکنش&zwnj;هایی که رمزگذاری بشه به این راحتی&zwnj;ها قابل هک نیست و هر کسی نمی&zwnj;تونه اونا رو بدزده. از طرفی تمام اطلاعات ثبت شده تو این قراردادا به یه دفتر کل توزیع شده وصل میشن و اگه یه نفر بخواد اونا رو هک بکنه باید کل زنجیره رو تغییر بده. یعنی عملاً یه کار دشوار برای رسیدن به اطلاعات.</li>
<li>ذخیره&zwnj;سازی: قراردادهای هوشمند خیلی سریع اطلاعات مربوط به معاملات رو ذخیره می&zwnj;کنن. وقتی شما بخواید دوباره اطلاعات تراکنش&zwnj;ها رو نیاز به هیچ واسطه&zwnj;ای نیست و خیلی سریع قراردادها، تراکنش&zwnj;های مربوط به اونا و کارمزدهاشون به شما نشون داده می&zwnj;شه. این کمک می&zwnj;کنه تا زمان کمتری برای رسیدن به اطلاعات مورد نیاز خودتون صرف کنین.</li>
</ul>
<h2><strong>قرارداد هوشمند چه مشکلاتی داره؟</strong></h2>
<p>قرارداد هوشمند فقط مزیت نداره و استفاده از اون می&zwnj;تونه چالش&zwnj;های مختلفی برای شما داشته باشه. همونطور که مزایا رو بررسی کردیم و با ویژگی&zwnj;های مثبت این قرارداد آشنا شدیم باید ایراداتش رو هم بشناسیم. مهمترین چالش&zwnj;هایی که موقع استفاده از این قرارداد احتمالاً با اونا درگیر می&zwnj;شید:</p>
<ol>
<li>تغییر دادن قرارداد هوشمند به این راحتی&zwnj;ها امکان&zwnj;پذیر نیست و باید از همین الان بدونید که نمی&zwnj;تونید هیچ چیزی رو تو این قراردادها عوض کنین. اگه هر خطایی توی کدای قرارداد به وجود بیان برطرف کردن اونها می&zwnj;تونه هم وقت زیادی از شما بگیره و هم هزینه زیادی براتون داشته باشه.</li>
<li>همونطور که قبلاً هم گفتیم نقش افراد شخص ثالث تو این قراردادها به طور مستقیم حذف شده اما اون&zwnj;ها هنوز هم در سایه روی این قراردادها نقش آفرینی می&zwnj;کنن. بیشتر نقشی که اونا توی این قراردادها ایفا می&zwnj;کنند مربوط به وکالت از یکی از طرفین میشه. طبیعیه که طرفین قرارداد نسبت به مسائل حقوقی آشنایی نداشته باشن و مجبور بشن سراغ افراد شخص ثالث برای تنظیم قرارداد برن. پس تو قراردادهای مدرن هوشمندم هنوز افراد شخص ثالث اثر خودشون رو می&zwnj;ذارن.</li>
<li>یکی از مشکلاتی که ممکنه زمان اجرایی شدن قرارداد با اون&zwnj;ها برخورد کنین اصطلاحات مبهمیه که تو قرارداد گنجانده میشه. خیلی از این اصطلاحات برای طرفین قابل درک نیستن و معنی و مفهوم مشخصی ندارن. مشکل اینجاست که هیچ ضابطه و قانونی برای رسیدگی به شرایط مبهم قرارداد وجود نداره و عملاً ناظری هم نیست که بخواید از طریق اون مشکل رو برطرف کنین.</li>
</ol>
<h2><strong>قراردادهای هوشمند چه کاربردهایی دارن؟</strong></h2>
<p>قرارداد هوشمند کاربردهای وسیعی تو جامعه میتونه داشته باشه. همه کاربردهای این قرارداد تو دنیای دیجیتالی و اقتصادی خلاصه نمی&zwnj;شه. حتی تو دنیای واقعی هم میشه از کاربردهای این قرارداد استفاده کرد. سعی می&zwnj;کنیم چند تا از کاربردهای مهم قراردادهای هوشمند رو براتون بگیم:</p>
<ul>
<li>رای&zwnj;گیری: خوبه بدونین که قراردادهای هوشمند تو سیستم رای گیری دولتی هم کاربرد دارن. این قراردادها یه محیط امن رو فراهم می&zwnj;کنن که سیستم رای گیری توی اون کمتر خطر دستکاری رو متحمل بشه. به عبارت بهتر انتخابات&zwnj;هایی که طبق این قرارداد انجام بشه آرای اون توی دفتر کل محافظت شده قرار می&zwnj;گیره که رمزگشاییش خیلی سخته. ضمناً این رو در نظر بگیرین که این مدل رای گیری آنلاین انجام می&zwnj;شه و می&zwnj;تونه مشارکت رو افزایش بده.</li>
<li>بهداشت: از قراردادهای هوشمند میشه برای ثبت سوابق سلامتی بیماران استفاده کرد. سوابق رمزگذاری می&zwnj;شن و فقط افراد خاصی اجازه دسترسی به این اطلاعات مهم رو دارن. از طرفی تمام تحقیقاتی که روی بیماری&zwnj;ها انجام می&zwnj;شه و تو قراردادهای هوشمند قرار داره حالت محرمانه پیدا می&zwnj;کنه و هر کسی نمی&zwnj;تونه به اونها دسترسی داشته باشه. البته این قراردادها می&zwnj;تونن روی مدیریت منابع، نظارت بر داروها و رعایت مقررات مراکز بهداشتی هم تاثیر بذارن.</li>
<li>زنجیره تامین: زنجیره&zwnj;های تامین به دلیل سیستم&zwnj;های سنتی که مبتنی بر کاغذ بودن آسیب&zwnj;های زیادی دیدن. فرایند اونها به شدت پرزحمت، وقتگیر و خطرناک بوده و احتمال از دست رفتن اطلاعات تو اونها وجود داشته. اگه این زنجیره فرایندهای خودش رو تو قراردادهای هوشمند تعریف کنه می&zwnj;تونه خطرات رو کاهش بده و راحت&zwnj;تر موجودی خودش رو مدیریت کنه. از طرفی این قراردادها کمک می&zwnj;کنن تا سیستم اتوماسیون پرداخت سریعتر عمل بکنه و وقت کمتری تلف بشه.</li>
<li>امور مالی: مهمترین کاربرد قراردادهای هوشمند مربوط به امور مالی میشه و سیستم&zwnj;های سنتی و کند رو از بین می&zwnj;بره. با کمک این قرارداد میشه مطالبات بیمه، خطایابی، مسیریابی و انتقال پرداخت&zwnj;های کاربران رو خیلی سریع&zwnj;تر و با دقت بیشتر انجام داد. این قراردادها ابزار حیاتی جدیدی برای حسابداری ایجاد کردن و امکان نفوذ به سوابق حسابداری رو از بین بردن. قراردادهای هوشمند این امکان رو برای سهامدارا ایجاد می&zwnj;کنن که کاملاً شفاف در تصمیمگیری&zwnj;ها مشارکت کنن. از طرفی باید در نظر بگیریم که تسویه&zwnj;های مالی تو این قراردادها خیلی راحت&zwnj;تر از روش&zwnj;های سنتی انجام می&zwnj;شن.&nbsp;</li>
</ul>
<h2><strong>قرارداد هوشمند رو چطور بنویسیم؟</strong></h2>
<p>برای نوشتن یه قرارداد هوشمند، اول باید بلاکچینی رو پیدا کنین که از این قرارداد پشتیبانی کنه. همه پلتفرم&zwnj;ها و بلاکچین&zwnj;هایی که تو دنیا وجود دارند از قراردادهای هوشمند پشتیبانی نمی&zwnj;کنن. چند تا از معروف&zwnj;ترین بلاکچین&zwnj;هایی که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می&zwnj;کنند رو با هم بررسی می&zwnj;کنیم:</p>
<ol>
<li style="text-align: right;">اتریوم: اولین بلاک چینی که قراردادهای هوشمند رو تو دنیا معروف کرد اتریوم بود. اگه دوست داشته باشین با این بلاکچین قرارداد هوشمند بنویسین باید سراغ ماشین مجازی EVM برین و زبان برنامه نویسی برای نوشتن قراردادهای هوشمند هم میتونید از Solidity استفاده کنید.</li>
<li style="text-align: right;">کاردانو: ویژگی مهم کاردانو اینه که یه ساختار تحقیقاتی داره و با بقیه بلاکچین&zwnj;های موجود تو دنیا متفاوته. اگه بخوای تو این بلاکچین قرارداد هوشمند بنویسی باید سراغ پلتفرم Plutus برین. Haskell زبان برنامه نویسیه که برای نوشتن قراردادهای هوشمند تو این بلاکچین می&zwnj;تونه مفید باشه. البته این بلاکچین یه زبان خاص دیگه به اسم Marlowe رو هم برای قرارداد مالی پیشنهاد می&zwnj;کنه.</li>
<li style="text-align: right;">سولانا: سریع&zwnj;ترین بلاکچینی که تو دنیا وجود داره سولانا است و می&zwnj;تونه 65000 تراکنش رو تو یه ثانیه انجام بده. این سرعت برای یه بلاکچین واقعاً شگفت انگیزه. زبانه برنامه نویسی که سولانا برای نوشتن قرارداد هوشمند پیشنهاد می&zwnj;کنه تو دنیا خیلی معروفن. Rust، C و ++C سه تا زبان برنامه نویسی هستن که می&zwnj;تونید برای نوشتن قرارداد&zwnj;های هوشمند تو سولانا از اونا کمک بگیرین.</li>
</ol>
<p>در مورد اینکه چطور نوشتن قراردادهای هوشمند رو شروع کنین هم زیاد نگران نباشین. هر کدوم از این بلاکچین&zwnj;ها تو سایت خودشون یه راهنما دارند و از طریق اون میتونید روش نوشتن قرارداد هوشمند رو یاد بگیرید. ضمناً حتی اگه قصد ندارید قرارداد هوشمند رو خودتون بنویسید پیشنهاد می&zwnj;کنیم حتماً با اصول اولیه نوشتن اون آشنا بشید.&nbsp;</p>

قرارداد هوشمند چیست